Hai chiếc Ba Lô đại sự
Cuốn hồi ký được viết trong thời điểm nhà văn phải chạy đua với từng nhịp đập bất thường của trái tim đã đến hồi mỏi mệt. Nguy cơ trái tim đó “phản thùng” bỗng dưng ngừng lại rất cao. Nhưng không thể không viết, vì đó sẽ là cuốn sách ghi lại những gì đã trải, đã thấy trong 50 năm làm thầy dạy học, làm sách, làm văn và nhất là làm Người.
Hồi ký kể lại những sự kiện chủ yếu trong cuộc đời của tác giả, từ lúc là một chú bé thiếu niên có quê hương là làng Kim Liên, Hà Nội. Rồi tham gia kháng chiến chống Pháp, trưởng thành dần, trở thành một giáo viên, một cán bộ, một nhà báo, một nhà văn, trải qua những tháng ngày gian khó, những vất vả trong nghề nghiệp, trong cuộc sống và nghị lực vượt lên.
Hồi ký cũng là những nét chấm phá có tính biên niên sử, một thời kỳ đã qua gắn liền với số phận cá nhân tác giả, kể từ những năm 50 của thế kỷ trước đến đầu thế kỷ 21…
Cuốn sách xuất bản năm 2009, được đón nhận bằng sự hồi hộp xen lẫn xót xa tiếc nuối của bạn đọc (bởi rất nhiều người biết những trang bản thảo được viết trên giường bệnh, và có thể, đây là cuốn cuối cùng của nhà văn Ma Văn Kháng).
Liền sau đó, tác giả nhận được những hồi đáp đầy cảm động (qua tin nhắn, hộp thư, các bài phê bình đăng trên báo…). Những tình cảm đó là trợ lực cho trái tim bay qua nửa vòng trái đất, sang nước Mỹ để đặt 3 đoạn stent (ống đỡ động mạch) và trở về an toàn.
Từ khi đó, trái tim phải chung sống với các loại thuốc, còn bản thân nhà văn cũng phải tập thói quen nghe chính nhịp tim mình. Với bản tính cẩn thận, chu đáo, nhà văn chuẩn bị sẵn cho mình hai chiếc ba lô: một chiếc đựng đầy đủ thuốc, giấy tờ tùy thân, thẻ bảo hiểm, bệnh án… đề phòng trường hợp đến bệnh viện khẩn cấp, người nhà chỉ việc xách theo xe cứu thương; chiếc còn lại là bộ quần áo mới, những cuốn sổ ghi chép, những dặn dò dành cho người… ở lại, nếu chẳng may nhà văn phải ra đi mãi mãi.
Nhưng một đêm, có tên đạo tặc đột nhập qua đường cửa sổ đã khoắng gọn cả hai chiếc ba lô. Mất hết giấy tờ, thuốc men dự phòng, nhà văn buồn rầu mất mấy ngày nhưng không dám kể với ai, cũng không đi báo công an. Chẳng lẽ lại báo mất hết đồ đạc, giấy tờ dành cho… hậu sự.
Cho đến lúc con cháu biết chuyện mới ha hả cười, động viên ông: “Thôi, ông tiếc làm gì. Thằng trộm lấy hết những thứ đó là nó mang đi cho ông cả bệnh tật và cái chết rồi đấy! Thế là may. Từ nay ông cứ yên tâm mà sống vui, sống khỏe…”
Mà đúng là may thật, nhà văn chia sẻ với bạn bè, với trái tim đang dần khỏe mạnh, ông sẽ viết tiếp “Năm tháng nhọc nhằn, năm tháng nhớ thương”…
Ma Văn Kháng
